در بخش اول دیدگاه یونگ مقدمه ای از نظریه یونگ مطرح گردید و سپس ناخودآگاه جمعی و مفاهیم مربوط به آن مورد بحث قرار گرفت. در این بخش، به بررسی سایر مفاهیم موجود در دیدگاه یونگ، پرداخته شده است.
تیپ های شخصیتی ۸گانه از دیدگاه یونگ
دو ویژگی نام آشنای درون گرایی (ترجیح دادن تنهایی و بودن در دنیای خود) و برون گرایی (ترجیح بودن در جمع و معاشرتی بودن) در دیدگاه یونگ معرفی گردید. وی از ترکیب یکی از این دو ویژگی با ۴ مفهوم دیگر، ۸ تیپ شخصیتی را معرفی کرد.
مفهوم حس یکی از ۴ مفهوم ذکر شده در دیدگاه یونگ است که توجه فرد به اطلاعات واقعی موجود در محیط را نشان می دهد. یعنی آنچه که فرد می بیند و می شنود و لمس می کند و می چشد و می بوید. در مقابل آن، مفهوم شهود وجود دارد که به توجه فرد به آنچه از عالم غیب به او الهام می شود، اطلاق می شود. مفهوم تفکر یکی دیگر از مفاهیم در دیدگاه یونگ است که به توجه فرد به رویدادها بر اساس قضاوت های فکر خود اشاره دارد. در مقابل آن، مفهوم احساس توجه به رویدادها بر اساس علاقه داشتن یا نداشتن به آن ها را نشان می دهد.
جهت گیری شغلی افراد بر اساس تیپ های شخصیتی از دیدگاه یونگ
همچنین در دیدگاه یونگ ۸ تیپ شخصیتی معرفی شده است که جهت گیری شغلی افراد می تواند تحت تاثیر این تیپ های شخصیتی باشد.
هر کدام از تیپ های شخصیتی در دیدگاه یونگ ویژگی های مربوط به دو قسمت تشکیل دهنده خود را دارند مثلا فرد درون گرای حسی کسی است که تنهایی و بودن در دنیای درونی خود را ترجیح می دهد و به واقعیت هایی که با حواس پنج گانه اش از محیط واقعی و نه از عالم غیب دریافت می کند، توجه می کند.
افراد بر اساس تیپ های شخصیتی دیدگاه یونگ ، مسیر متفاوتی را در پیش می گیرند که نمونه هایی از آن در جدول زیر، مشهود است.
| تیپ های شخصیتی | مشاغل انتخابی بر اساس تیپ های شخصیتی دیدگاه یونگ |
| درون گرای حسی | نقاشان پرتره |
| درون گرای شهودی | پیامبران و عرفا |
| درون گرای متفکر | فیلسوفان و مخترعان |
| درون گرای احساسی | منتقدین هنری |
| برون گرای حسی | نقاشان ساختمان |
| برون گرای شهودی | تاجران و سیاستمداران |
| برون گرای متفکر | ریاضی دانان، مهندسان، حسابداران |
| برون گرای احساسی | پرستاران و معلمان |
شخصیت دوره های سنی مختلف در نظریه یونگ
دیدگاه یونگ برخلاف نظر فروید، رشد شخصیت را محدود به ۵ سال اول زندگی نمی داند.
طبق نظریه یونگ ، افراد دوره های سنی مختلف کودکی، جوانی، میانسالی و پیری را سپری می کنند. اما در این نظریه توجه خاصی به میانسالی و تغییرات آن شده است. به طوری که ویژگی افراد در قبل و بعد از میانسالی متفاوت است.
طبق دیدگاه یونگ افراد تا قبل از میانسالی به دنیای بیرونی مانند شغل، ازدواج، روابط و … توجه دارند و به دنیای درونی خود و خودشناسی، کمتر توجه می کنند. در واقع بر اساس دیدگاه یونگ تا این زمان یکی از قطب های متضاد شخصیت بر دیگری، غالب است. در نتیجه، شخصیت افراد در نیمه اول زندگی یعنی تا قبل از میانسالی، با یکدیگر متفاوت است.
از طرفی بر اساس دیدگاه یونگ در میانسالی، افراد به درون خود، خودشناسی، مسائل معنوی و دینی روی می آورند و گرایش های مذهبی پخته ای را شکل می دهند. آن ها نقاب هایی که برای پوشاندن صفات منفی داشته اند را کنار می زنند تا شخصیت واقعی خود شامل صفات مثبت و منفی را نشان دهند. به علاوه، آن ها سعی می کنند هم جسارت و استقلال مردانه و هم محبت و صمیمیت زنانه را داشته باشند.
در واقع طبق نظریه یونگ افراد در میانسالی، تلاش می کنند که تضادهای شخصیت خود را حل کنند و به تعادل برسانند. این موضوع، باعث شبیه شدن شخصیت افراد به یکدیگر در نیمه دوم زندگی یعنی سال های میانسالی و پس از آن می گردد. رسیدن به این تعادل در نظریه یونگ ، هدف نهایی شخصیت است که توسط بخشی از شخصیت به نام خود (self) انجام می شود و تا حدودی مشابه مفهوم خودشکوفایی در نظریه شخصیت مزلو می باشد.
درمان در دیدگاه یونگ
مانند هر نظریه دیگری در نظریه یونگ نیز ابتدا با یک سری روش ها مشکلات فرد شناسایی و سپس برای درمان آن ها اقدام می شد.
روش های ارزیابی مشکلات در نظریه یونگ
در دیدگاه یونگ برای تشخیص مشکلات بیماران از ۴ روش استفاده می شد:
- تداعی واژه ها : در این روش از بیماران خواسته می شد که اولین چیزی که با شنیدن یک کلمه به ذهن آن ها خطور می کند را بیان کنند. اگر بیمار پاسخی نمی داد، با تاخیر پاسخ می داد و یا تغییراتی در تنفس وی ظاهر می شد، نشان از وجود عقده ای ناهشیار در او بود.
- تحلیل رویا: دیدگاه یونگ معتقد بود که وجود یک رشته رویاهای مشترک در فرد نشان دهنده مشکل فرد در موضوع آن رویای تکراری است. بنابراین یونگ رویاهایی با مضمون تکراری را در فرد جستجو می کرد. از نظر او برخی رویاها ریشه در ناخودآگاه جمعی افراد دارند و در همه افراد مشترک هستند مثل رویا درمورد پدر، مادر، تولد، مرگ، حیوانات و … و بعضی رویاها نشان دهنده تجاربی هستند که فرد نتوانسته در واقعیت به آن ها دست یابد.
- تخیل فعال : در این روش از فرد خواسته می شد که با روش های غیرکلامی مثل نقاشی کردن خیال پردازی های خود، از قسمت ناخودآگاه ذهن خود آگاه شوند.
- تحلیل نشانه: در دیدگاه یونگ اعتقاد بر این بود که اگر افراد بدون سانسور کردن نشانه های مشکل خود درمورد آن صحبت کنند، آن نشانه ها از بین می روند.
روان درمانی در دیدگاه یونگ
یونگ ابتدا از بیماران می خواست که درمورد جزئیات مشکل خود صحبت کنند تا نسبت به آن آگاه شوند. سپس علت مشکلات بیماران را با توجه به نیروهای ناخودآگاهی که ذهن آن ها را هدایت می کند توضیح میداد. بعد از آن سازگاری اجتماعی را به آنان آموزش می داد و در نهایت افراد را به سمت به تعادل رساندن نیروهای متضاد شخصیت خود هدایت می کرد تا از این طریق به سمت تعالی و کمال حرکت کنند.
یونگ در درمان خود علاوه بر احساسات ناخودآگاه بیمار به درمانگر به دلیل شباهت درمانگر به فرد دیگری در زندگی بیمار، به وجود چنین احساسی در درمانگر نسبت به بیمار نیز اشاره نمود.
جمع بندی نظریه یونگ
دیدگاه یونگ همانند نظریه فروید شخصیت را به بخش های خودآگاه و ناخودآگاه تقسیم کرده است. اما یونگ با معرفی ناخودآگاه جمعی و تاکید بر نقش مهم تر آن نسبت به ناخودآگاه فردی، نظر خود را از فروید متمایز کرده است. ناخودآگاه جمعی دیدگاه یونگ را می توان در شخصیت های اسطوره ای فرهنگ های مختلف، وجود آنیما و آنیموس و وجود ویژگی های ناپسند و زدن نقاب بر روی آن ها ردیابی کرد.
مفهوم مورد تاکید دیگر در دیدگاه یونگ رویاهای ناهشیار است که در نظریه های فروید و آدلر نیز به آن توجه شده است. اما تحلیل رویاها در نظریه یونگ در جهت یافتن مشکل فرد از طریق وجود مفهوم مشترک در تعدادی از رویاهای فرد است نه از طریق تفسیر مجزای رویاها.
همچنین در دیدگاه یونگ ۸ تیپ شخصیتی معرفی شده است که جهت گیری شغلی افراد می تواند تحت تاثیر این تیپ های شخصیتی باشد.
در نهایت نظریه یونگ هدف غایی انسان را تعادل بین جنبه های متضاد شخصیت می داند که در دوره مهم میانسالی تحقق می یابد.
انتقاد به نظریه یونگ
یونگ گزارش های ناقصی را از مراجعین خود ثبت کرده است و تعداد کمی از افراد را بررسی نموده است. همچنین از دیدگاه یونگ به دلیل ذهنی بودن و قابل آزمایش نبودن مفاهیم او انتقاد شده است.
سایر مفاهیم نظریه یونگ را از بخش اول متن نظریه یونگ، مطالعه نمایید.
برای آشنایی بیشتر با زندگی و آثار یونگ نیز متن زندگینامه یونگ را مطالعه کنید.
لینک مقاله مربوط به تحلیل رویا در دیدگاه یونگ:
