همان طور که در مبحث وجدان گرایی بحث شد، وظیفه شناسی (dutifulness) سومین خرده مقیاس وجدان گرایی (C3) در آزمون شخصیت نئو می باشد. در این مبحث در مورد وظیفه شناسی در آزمون نئو، بحث می شود.
توصیف وظیفه شناسی
وظیفه به تعهد یا انتظار برای انجام کاری به صورت معمول؛ و وظیفه شناسی به هماهنگی سفت و سخت با استانداردهای تعیین شده؛ اشاره دارد. وظایف خاصی که به فرد، محول می شوند، معمولا توسط والدین، جامعه، قوانین، فرهنگ، مذهب و … تعیین می شوند. این مفهوم ممکن است نشات گرفته از اصول اخلاقی باشد؛ به خصوص در فرهنگ هایی که بر شرافت و عزت، تاکید دارند. اما نباید با رشد اخلاقی، یکی در نظر گرفته شود. این مفهوم، منشا یا پیچیدگی اصول اخلاقی را در نظر نمی گیرد بلکه فقط به میزان به کارگیری اصول اخلاقی، اشاره دارد و درواقع، نتیجه و پیامد توجه به این اصول است. وظیفه شناسی به عنوان یکی از مفاهیم مطرح شده در طبقه قابلیت اعتماد نورمن نیز شناخته شده است. همچنین احتمالا به خرده مقیاس C از عامل G آزمون کتل نیز مربوط است.
ارتباط با مفهوم سوپرایگوی فروید
طبق دیدگاه فروید، در صورتی که کودکان، مخالف آرمان ها و خواسته های والدین خود، رفتار کنند با تنبیه آن ها روبرو می شوند. همین بایدها، نبایدها و تنبیه های والدین، منجر به درونی کردن اصول اخلاقی در کودک و شکل گیری وجدان در او می شود؛ به اصطلاح فروید، سوپرایگوی فرد در طی این فرایند، شکل می گیرد. این امر نیز به نوبه خود می تواند منجر به پایبندی به اصول اخلاقی و درنتیجه وظیفه شناسی در فرد، شود.
مفهوم نمرات وظیفه شناسی در آزمون نئو
خرده مقیاس وظیفه شناسی در آزمون نئو نیز مانند سایر خرده مقیاس های این آزمون می تواند در سه محدوده نمرات (بالا، پایین، طبیعی) قرار گیرد. به طور کلی نمرات بالا در این خرده مقیاس، نشان دهنده افرادی است که مسئولیت پذیر و خوش حساب هستند و وظایف محوله را خوب و به موقع، انجام می دهند. از طرفی نمرات پایین در این خرده مقیاس، نشان دهنده افرادی است که در انجام مسئولیت ها و وظایفشان، سهل گیر و انعطاف پذیر هستند و به همین دلیل ممکن است دیگران آن ها را به عنوان افرادی بی مسئولیت، بشناسند. اما لازم به ذکر است که هم بالاتر بودن و هم پایین تر بودن نمره وظیفه شناسی نسبت به نمره نرمال، می تواند با ویژگی های مثبت و منفی شخصیت، همراه باشد که پس از انجام تست و در گزارش حاصل از نتیجه تست نئو، به فرد ارائه می شود.