همان طور که در مبحث روان آزردگی بحث شد، تکانشگری پنجمین خرده مقیاس روان آزردگی در آزمون شخصیت نئو (N5) می باشد. در نوشته حاضر درمورد تکانشگری در آزمون نئو، بحث شده است.
توصیف خرده مقیاس تکانشگری در آزمون نئو
تکانه (impulse) به معنای میل به انجام کاری است. مثلا تکانه می تواند میل به خاراندن بدن در اثر خارش باشد یا میل به رفتارهای پیچیده تری مثل چک کردن روغن ماشین یا اطمینان از خاموش بودن اجاق گاز قبل از خروج از خانه باشد. این ها پاسخ هایی طبیعی به تکانه ها هستند. اما تکانشگری در آزمون نئو(impulsivity) به پاسخ نرمال به تکانه ها و امیال اشاره ندارد.
این مفهوم به پاسخ بیش از حد و بدون تامل به تکانه ها اشاره دارد. به گونه ای که فرد نمی تواند هیجان و رفتار خود را در پاسخ به میل و هوس خود، کنترل کند. یعنی این افراد بدون فکر، دست به عمل می زنند. این موضوع با نمرات بالا در خرده مقیاس تکانشگری در آزمون نئو مشخص می شود. مشکل در کنترل تکانه یا تکانشگری در اختلالاتی مثل بیش فعالی-کم توجهی، شخصیت مرزی و وسواس فکری عملی دیده می شود. از طرفی کسانی که قادر به تحمل و کنترل واکنش های هیجانی و رفتاری خود در برابر میل ها و هوس های خود هستند نمرات پایینی را در خرده مقیاس تکانشگری در آزمون نئو به دست می آورند.
درجات متفاوت تکانشگری
افرادی که تکانشگری بالایی دارند معمولا نمی توانند در برابر خواسته ها و هوس های خود مثل پرخوری، اعتیاد به سیگار و الکل، ولخرجی، پرخاشگری و … مقاومت کنند. آن ها به محض احساس این تمایلات، آن ها را عملی می کنند و معمولا بعد از انجام آن ها، احساس پشیمانی دارند. درمورد عواقب کارهایشان فکر نمی کنند و به همین دلیل، ممکن است دست به اعمال اشتباهی بزنند.
اما افرادی که تکانشگری پایینی دارند قبل از عملی کردن یک خواسته، درمورد راه های مختلف آن تامل می کنند و سعی می کنند بهترین راه را انتخاب کنند. بنابراین در تصمیم گیری، دقیق و محتاط هستند. آن ها معمولا توجه و تمرکز خوبی روی کارهای خود دارند به گونه ای که در پژوهشی از آن ها خواسته شد در شرایطی که تحت فشار هستند مسائل ریاضی را حل کنند. عملکرد این افراد، بهتر از تکانشی ها بود.
هریک از نمرات بالا و پایین N5 در آزمون نئو، ویژگی های شخصیتی متفاوتی را به صورت ویژگی های مثبت و منفی شامل می شوند که با توجه به نمره فرد در پایان تست نئو، این ویژگی ها به صورت جامع به وی ارائه می گردند.
منابعی برای مطالعه بیشتر