یکی از مهمترین ابعاد شخصیت، هوش یا IQ ما است. برای بسیاری از والدین مهم است که از هوش فرزند خود، آگاه شوند؛ برای بسیاری از شرکت‌ها و مؤسسات، استخدام کارکنانی با درجات هوشی مشخص یک عامل تعیین‌کننده است؛ و مراکز استعدادیابی به دنبال یافتن هوش و استعداد افراد هستند. در این میان، یکی از اصلی‌ترین و اولیه‌ترین راه‌هایی که پیش روی این افراد است استفاده از آزمون‌های هوش است. تست هوش ریون نیز یک تست هوش سریع، غیر متأثر از فرهنگ، مذهب و ملیت است که رشد هوشی و میزان تفکر و استدلال منطقی افراد را به صورت غیر کلامی می‌سنجد.
هدف از ساخت تست ریون چه بود؟
در ابتدا دکتر جان سی ریون (John C. Raven) در سال ۱۹۳۰ قصد داشت که به بررسی این موضوع بپردازد که چطور عوامل ژنتیکی و محیطی بر هوش اثر می‌گذارند. بنابراین ریون تصمیم به ساخت آزمونی گرفت که جنبه‌های غیرکلامی و انتزاعی هوش فرد را اندازه گیری کند. در نتیجه او در سال ۱۹۳۶ تست هوش ریون را برای ارزیابی عامل ژنتیکی هوش و بدون در نظر گرفتن عوامل محیطی و فرهنگی ساخت. وی در این آزمون از آیتم‌هایی استفاده کرد که غیرکلامی یعنی به صورت شکل بودند. چون شکل‌ها در یک ماتریس قرار داشتند که اغلب ۴*۴، ۳*۳ و یا ۲*۲ بودند نام “ماتریس‌های پیش‌رونده” نیز بر این آزمون گذاشته شد.
کاربرد تست هوش ریون
آزمون ریون برای ارزیابی مهارت‌های قابل مشاهده، تفکر انتزاعی و استدلالی، توانایی حل مسأله و توانایی یادگیری کلی فرد مورد استفاده قرار می‌گیرد. نکته جالب اینجاست که گرچه این آزمون برای اولین بار در سال ۱۹۴۲ برای ارزیابی توانایی سربازان انگلیسی استفاده شد، اما امروزه برای ارزیابی توانایی حل مسأله نیروهای ارتش در سراسر دنیا استفاده می‌شود. همچنین از این تست برای ارزیابی توانایی استدلال و حل مسأله اعضایی که قرار است در صنایع و مؤسسات استخدام شوند نیز استفاده می‌شود.
فرم‌های مختلف ماتریس‌های پیش‌رونده ریون
تست هوش ریون به صورت کلی سه فرم را شامل می‌شود که یکی مربوط به کودکان و دوتای دیگر مربوط به بزرگسالان می‌شوند. شرح مختصری از هریک از این سه فرم در اینجا ارائه میگردد.
ماتریس‌های پیش‌رونده استاندارد
فرم استاندارد (standard progressive matrices) همان فرم اصلی و اولیه تست ریون است که اولین بار در سال ۱۹۳۸ منتشر شد و شامل ۶۰ سؤال یا آیتم می‌شود و برای افراد بالای ۱۱ سال قابل استفاده است. برای انجام آن یک کتابچه وجود دارد که شامل پنج بخش است. این پنج بخش با حروف انگلیسی A تا E نامگذاری شده‌اند. هر بخش خودش شامل ۱۲ سؤال می‌شود، مثلاً از A1 تا A12 برای بخش اول. هر سؤال شامل یک تصویر ناقص در بالاست و چند تصویر بریده‌شده در پایین آن وجود دارد که آزمودنی باید یکی از تصاویر پایینی را انتخاب کند که بتواند به بهترین شکل، تصویر ناقص بالا را کامل کند.
این تست با سؤالات آسان شروع می‌شود و سؤالات به تدریج سخت‌تر می‌شوند. یعنی هرچه به سؤالات بعدی می‌رویم به ظرفیت شناختی بیشتری برای تجزیه و تحلیل تصاویر و پاسخگویی به سؤالات نیاز داریم. همه تصاویر با رنگ سیاه و در زمینه‌ای سفید وجود دارند. در وبسایت پرسونالوژی امکان انجام این فرم به صورت آنلاین و کاملاً رایگان فراهم شده است.
ماتریس‌های پیش‌رونده رنگی
ماتریس پیش‌رونده رنگی (colored progressive matrices) یکی از انواع آزمون ریون است که برای کودکان ۱۱-۵ ساله و بزرگسالانی با مشکلات یادگیری متوسط یا شدید تهیه شد و به همین دلیل در آن از تصاویر رنگی به جای سیاه استفاده شده است. دلیل استفاده از تصاویر رنگی این است که کودکان نیاز به تحریک بیشتری از نظر دیداری دارند تا بتوانند به سؤالات پاسخ دهند. با این حال تعداد کمی از آیتم‌ها در سری B همانند آزمون ریون استاندارد، شامل تصاویری سیاه در زمینه سفید هستند. در این تست از سری A و سری B نوع استاندارد استفاده شده که هر کدام ۱۲ سؤال را به خود اختصاص می‌دهند. در بین دو سری A و B نیز یک بخش ۱۲ سؤالی دیگر تحت عنوان Ab اضافه شده است که در مجموع آزمون ریون کودکان شامل ۳۶ سؤال یا آیتم می‌شود.
ماتریس‌های پیش‌رونده پیشرفته
فرم پیشرفته آزمون ریون (advanced progressive matrices) شامل ۴۸ آیتم می‌شود که سری اول آن، ۱۲ سؤال و سری دوم، ۳۶ سؤال را به خود اختصاص می‌دهد. در اینجا هم مانند فرم استاندارد آزمون ریون، تصاویری سیاه در پس‌زمینه سفید وجود دارند. همچنین در این فرم نیز سؤالات از آسان شروع می‌شوند و به تدریج و در هر سری نسبت به سری قبل، سخت‌تر می‌شوند. این فرم برای نوجوانان و بزرگسالانی قابل اجراست که هوششان بالاتر از متوسط است.
فرم‌های موازی آزمون ریون
فرم‌های موازی با فرم‌های استاندارد و رنگی تست هوش ریون در سال ۱۹۹۸ منتشر شدند. به وجود آمدن این فرم‌ها به دلیل مشکل آزمون ریون اولیه برای استفاده در جمعیت عمومی بود. شواهد حاکی از آن است که نمره IQ افراد در این آزمون هوش در هر نسل، ۱۰ نمره افزایش می‌یابد. تعداد راه‌حل‌هایی که فرد برای پیدا کردن پاسخ صحیح به هر آیتم نیاز دارد در آزمون‌های کلاسیک و فرم‌های موازی ریون، برابرند. فرم گسترش‌یافته ماتریس‌های پیش‌رونده استاندارد نیز در همین زمان به وجود آمد که باعث تمایز بیشتری بین هوش بزرگسالان می‌شود.
بعضی از ویژگی‌های آزمون ریون
- آزمون ریون یک تست هوش چند گزینه‌ای است که برای هر سؤال، فقط یکی از گزینه‌های موجود (از بین ۸-۶ گزینه) صحیح می‌باشد.
- در شرایطی که زمان کمی برای سنجش هوش فرد در اختیار داریم می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.
- از چندین شکل در تصاویر این آزمون استفاده شده است؛ مانند دایره، مربع، فلش، ستاره و مثلث
- هر شکلی قابل چرخش در جهت عقربه‌های ساعت یا خلاف جهت آن می‌باشد.
- فرهنگ، ملیت و مذهب نمی‌تواند نتایج آن را تحت تأثیر قرار دهد و بنابراین در جوامع مختلف، قابل اجراست.
- خیلی تحت تأثیر سواد خواندن و نوشتن افراد قرار نمی‌گیرد زیرا به صورت غیرکلامی است.
چرا وبسایت پرسونالوژی؟
- فراهم نمودن اجرای کاملاً رایگان
- امکان انجام آنلاین این تست و صرفه‌جویی در زمان
- نمره‌گذاری نرم‌افزاری و محاسبه و ارائه سریع نمرات و هوشبهر فرد بلافاصله پس از انجام تست
- قابل استفاده توسط مدارس، شرکت‌ها، مراکز استعدادیابی و … جهت آگاهی از هوش غیر کلامی افراد