تا به حال به این موضوع توجه کرده‌اید که گاهی آنچه افراد می‌گویند با آنچه احساس می‌کنند، یکی نیست؟ هیجان ابزاری نیرومند برای شناخت شخصیت افراد است. گاهی انسان‌ها برای فریب دیگران، آنچه بر خلاف هیجاناتشان است را می‌گویند یا سعی می‌کنند هیجان غیرواقعی را در چهره خود به نمایش بگذارند. مثلاً در حالی که فرد از مدیر خود خشمگین است، لبخندی می‌زند و می‌گوید “نه اصلاً ناراحت نشدم. حرف شما کاملاً منطقی است”. با وجود چنین توانایی در انسان، آیا راهی برای تشخیص هیجانات واقعی افراد وجود دارد؟ خوشبختانه میکرواکسپرشن ها یا حالات ریز چهره، این امکان را به ما می‌دهند. در این نوشته، راه‌هایی برای تشخیص آن‌ها به شما ارائه می‌دهیم.
میکرواکسپرشن چیست؟
میکرواکسپرشن ها همان حالات چهره‌ای ریز هستند که در کسری از ثانیه و به صورت غیر ارادی ظاهر می‌شوند. بنابراین با توجه به ماهیت غیر ارادی بودنشان، فرد قادر نیست آن‌ها را تغییر دهد و در همه افراد از همه فرهنگ‌ها نیز ظاهر می‌شود، بدون آنکه خودشان خبر داشته باشند. از طرفی از آنجا که در کسری از ثانیه رخ می‌دهند، به آسانی نیز قابل تشخیص نیستند. بنابراین تشخیص آن‌ها، نیاز به دقت و تمرین زیادی دارد. اما نیاز به تمرین زیاد در جهت هدف بزرگی است و آن هم تشخیص هیجان واقعی و نه ساختگی است.
تاریخچه میکرواکسپرشن
چارلز داروین اولین کسی بود که بیان کرد هیجانات همه افراد به شیوه یکسانی ابراز می‌شوند، فرقی ندارد که از چه فرهنگی هستند و در کجا زندگی می‌کنند. در همین راستا، محققان دیگری به بررسی گسترده تر هیجانات افراد پرداختند. میکرواکسپرشن‌ها اولین بار توسط محققانی به نام هاگارد و ایساکس (Haggard and Isaacs) معرفی شدند اما پل اکمن یکی از روانشناسان شناخته شده بود که تحقیقات آن‌ها را گسترش داد. وی۵۰ سال از عمر خود را صرف بررسی هیجانات افراد در کشورهای مختلف و ساخت ابزاری برای آموزش هیجاناتی که افراد مخفی می‌کنند نمود. در نهایت پل اکمن بود که در طی بررسی‌های خود، اصطلاح میکرواکسپرشن را به حالات هیجانی واقعی افراد در چهره‌شان اختصاص داد.
یکسان بودن ابراز چهره در هیجانات اصلی
اکمن طبق بررسی‌هایی که داشت متوجه شد که فردی که در آمریکا زندگی می‌کند و فردی که در گینه نو زندگی می‌کند و هنوز حتی تلویزیون هم ندارد که بخواهد هیجانات چهره را از افراد فرهنگ‌های دیگر ببیند و تقلید کند، حالات چهره یکسانی برای ۷ هیجان اصلی دارند. یعنی افراد هر دو فرهنگ مثلاً وقتی غمگین می‌شوند، حالات چهره‌شان کاملاً به هم شبیه است.
حتی جالب‌تر از آن، او دید که افراد نابینای مادرزاد نیز جلوه چهره‌ای هیجانشان دقیقاً مشابه افراد بیناست! این یافته او را بیش از پیش مطمئن کرد که ۷ هیجان اصلی وجود دارد که فرد بدون نیاز به یادگیری و به صورت ذاتی از بدو تولد آن‌ها را در چهره‌اش نشان می‌دهد و نمی‌تواند مانع شکل گیری آن‌ها یا تغییرشان شود. او هفت هیجان خشم، ترس، غم، شادی، نفرت، تعجب و تحقیر را هیجانات اصلی نامید. هر یک از این هیجانات، زمانی که ایجاد می‌شوند، تغییراتی را بدون خواست فرد در چهره‌اش ایجاد می‌کنند که در ادامه به هر یک پرداخته می‌شود.
میکرواکسپرشن تعجب
وقتی که هر فردی متعجب شود، در کسری از ثانیه و به صورت غیر ارادی، ابروهایش بالا می‌رود و حالت منحنی پیدا می‌کند. چشم‌ها بازتر می‌شوند و سفیده بالا و پایین مردمک قابل مشاهده است، پوست زیر ابرویش کشیده می‌شود، چین و چروک‌های افقی در پیشانیش ظاهر می‌شود، دهان نیز باز می‌شود.
میکرواکسپرشن ترس
ابروها بالا رفته و معمولاً در یک خط افقی به هم کشیده می‌شوند، حالت چین در وسط پیشانی و نه در اطراف پیشانی ظاهر می‌شود. پلک بالایی بالا می‌رود و پلک پایینی در حالت فشار قرار دارد. به صورتی که سفیده بالای مردمک و نه پایین آن، قابل مشاهده می‌شود. دهان نیز باز می‌شود.
میکرواکسپرشن نفرت
چشم‌ها تنگ می‌شوند، لب بالایی بالا می‌رود و ممکن است دندان‌های بالا آشکار شوند، بینی نیز چروک می‌شود.
میکرواکسپرشن خشم
ابروها پایین می‌آیند و به هم نزدیک می‌شوند، خطوط عمودی بین ابروها ظاهر می‌شود، لب پایینی فشرده می‌شود، چشم‌ها خیره می‌شوند، لب‌ها به هم فشرده می‌شود و گوشه پایینی لب مثل مربعی است انگار که فرد می‌خواهد فریاد بزند، سوراخ‌های بینی ممکن است گشاد شوند. فک پایین نیز ممکن است جلو بیاید.
میکرواکسپرشن شادی
گوشه‌های لب بالا و عقب می‌رود، دندان‌ها آشکار می‌شوند، چین و چروک از اطراف بینی به اطراف لب می‌رسد، گونه‌ها بالا می‌روند و پلک پایینی ممکن است چروک شود.
میکرواکسپرشن غم
گوشه‌های داخلی ابرو به سمت داخل و سپس بالا کشیده می‌شود، پوست زیر ابروها مثلثی است و گوشه داخلی آن به سمت بالا است، گوشه‌های لب به پایین کشیده می‌شود، فک بالا می‌آید، لب پایین جلو می‌آید.
میکرواکسپرشن تحقیر
یک طرف لب بالا می‌رود
فهم میکرو اکسپرشن‌ها چه کمکی به ما می‌کند؟
- به دلیل فهم هیجانات دیگران باعث اعتماد به نفس بیشتر در جلسات، مصاحبه‌های شغلی و معاملات اقتصادی می‌شود
- به بهتر شدن روابط با افراد مهم مثل دوستان و اعضای خانواده کمک می‌کند
- باعث شناخت هیجانات اصلی و واقعی مراجعان و شریک عاطفی می‌شود و تلاش آن‌ها برای نشان دادن هیجان دروغین آشکار می‌شود
- به دلیل جهان شمول بودن میکرواکسپرشن‌ها تشخیص نوسان بین هیجانات مختلف در افراد، آسان‌تر می‌شود