ادوارد ثرندایک روانشناس معروف آمریکایی بود. او در ۳۱ اگوست ۱۸۷۴ در ماساچوست به دنیا آمد. او نیز مانند دیگر رفتارگرایان بر این باور بود که توجه به فرایند‌های درونی شخصیت لازم نیست.
کارهای او روی رفتار حیوانات و فرایند یادگیری منجر به ایجاد نظریه پیوندگرایی شد. در نظریه پیوندگرایی او عنوان کرد که پاسخ رفتاری به محرکی خاص، از طریق آزمون و خطا آموخته می‌شود که روی سیستم عصبی بین محرک وپاسخ رضایت‌بخش اثر می‌گذارد.
ثرندایک یکی از اولین روانشناسان آمریکایی بود که تمام تحصیلاتش را در ایالت متحده گذراند. اشاره به این مطلب مهم است که او مجبور نبود برای تحصیلات دکتری به آلمان برود و این کار تنها دو دهه پس از برپایی روانشناسی علمی میسر شد.
ابتدای زندگی
ادوارد ثرندایک پسر یک کشیش مسیحی بود که در ماساچوست بزرگ شد. در حالی که دانش‌آموز موفقی بود اما در آغاز به رشته روانشناسی علاقه چندانی نداشت. شبیه بسیاری از روانشناسان هم دوره خود، علاقه او بعد از خواندن کتاب اصول روانشناسی ویلیام جیمز؛ شکل گرفت.
بعد از فارغ‌التحصیلی در مقطع لیسانس از دانشگاه در سال ۱۸۹۵، او در دانشگاه هاروارد ثبت نام کرد تا ادبیات انگلیسی و فرانسه بخواند. ترم اول دانشگاه بود که در دوره روانشناسی که جیمز تدریس می‌کرد، شرکت کرد و تصمیم گرفت رشته خود را دوباره به روانشناسی تغییر دهد. بعد از آن، او به دانشگاه کلمبیا رفت تا تحت نظارت جیمز کتل که از پیشگامان روانسنجی بود، در روانشناسی ادامه تحصیل دهد.
او مدرک دکتری خود را از دانشگاه کلمبیا در ۱۸۹۸ گرفت و به عنوان دستیار استاد در دانشگاه کیس وسترن رزرو مشغول به کار شد. در ۱۹۰۰ با الیزابت مالتون ازدواج کرد و صاحب ۴ فرزند شدند. در همان سال او در دانشگاه کلمبیا مشغول به تدریس شد و همزمان می‌توانست درس خود را نیز ادامه دهد. تا بازنشستگی خود یعنی سال ۱۹۴۰ در همان دانشگاه ماند و اغلب کارهای او روی گسترش فرایند یادگیری و آزمون هوش بود.
کارها و تئوری ادوارد ثرندایک
می‌توان گفت معروف‌ترین نظریه ثرندایک، قانون اثر نام دارد که از تحقیقات بر روی گربه‌ای که توانست از جعبه پازل فرار کند، شکل گرفت. نظریه‌ای که با در نظر گرفتن تأثیر پاداش (تقویت) و تنبیه بر رفتار، شکل گرفت.
طبق قانون اثر ثرندایک، پاسخی که در اثر پیامد مثبت شکل می‌گیرد؛ همبستگی قوی با موقعیت دارد و بنابراین احتمال تکرار آن در گذشته بیشتر است. بر عکس پاسخی که با پیامد منفی همراه شود، احتمال تکرار آن خیلی ضعیف است.
همانطور که می‌بینید این تئوری تأثیر قدرتمندی بر رویکرد رفتاری گذاشت. شرطی سازی کنشگر اسکینر نیز به این اصل متکی است؛ رفتارهایی که پیامد مطلوبی دارند قوی‌تر و آنهایی که پیامد نامناسب و منفی دارند، احتمال تکرار آن ضعیف‌تر خواهد شد.
ثرندایک و روانشناسی
ادوارد ثرندایک یکی از مهمترین پژوهشگران در تدوین روانشناسی حیوانی بود که در نهایت نظریه یادگیری را ارائه داد. تئوری پیوندگرایی ثرندایک نیز براین باور است که رفتار محصول ارتباط فرایند‌های عصبی و روانشناختی است. از نظر او یادگیری، فرایندی تدریجیست که بر اساس افزایش این ارتباط شکل می‌گیرد.
برای مطالعه فرایند یادگیری، او چندین آزمایش حیوانی انجام داد. او در آزمایش جعبه و ماز، به آزمودنی حیوانی خود وقتی می‌توانست اهرم را فشار دهد و فرار کند جایزه می‌داد؛ او مشاهده کرد که با دادن پاداش حیوان این کار را دوباره تکرار می‌کند.
از میان کارها و نظریاتی که ارائه داد او به مکتب آمریکایی به نام کارکردگرایی (functionalism) نیز توجه بسیار داشت. او یک روانشناس با نفوذ است که اغلب به عنوان بنیانگذار روان شناسی آموزشی مدرن شناخته می‌شود. او همچنین در جنگ جهانی اول در حالی که برای ارتش کار می‌کرد و عضو کمیته دسته‌بندی پرسنل بود، آزمون آلفا و بتا را طراحی کرد. آزمون‌های آلفا و بتا هوش سربازان را می‌سنجید.
ادوارد ثرندایک با رابرت وودورث به مطالعه انتقال یادگیری پرداختند. در مقاله‌ای که سال ۱۹۰۱ منتشر کردند؛ دریافتند که یادگیری در یک حوزه خاص منجر به تسهیل یادگیری در حوزه‌ای دیگر نمی‌شود؛ در حالی که آموزش در یک حوزه ی خاص باعث بهبود یادگیری در حیطه‌ای دیگر می‌شود. اما این بهبود را باید تنها به عوامل آن دو حوزه نسبت داد نه به افزایش کلی توانایی‌های فرد.
ادوراد ثرندایک در ۹ اگوست ۱۹۴۹ در نیویورک درگذشت.
آثار ادوارد ثرندایک
- روانشناسی آموزشی (۱۹۰۳)
- مقدمه‌ای بر نظریه‌ی سنجش ذهنی و اجتماعی (۱۹۰۴)
- عناصر روانشناسی (۱۹۰۵)
- هوش حیوانات (۱۹۱۱)
منابع برای مطالعه بیشتر