هاینتس هارتمن را می‌توان یکی از پایه‌گذاران روانشناسی خود (ego) دانست. این نظریه پرداز شخصیت، ایده‌های خود را بر پایه نظریه شخصیت فروید بنا نهاد و آن را گسترش داد.
دوران کودکی و نوجوانی
هاینتس هاتمن در ۴ نوامبر ۱۸۹۴ در وین به دنیا آمد. خانواده هارتمن افرادی تحصیل کرده و سر‌شناس بودند. یکی از پدربزرگ‌های او به نام موریتز هارتمن، شاعر، مقاله نویس و عضو مجلس بود. رادلف کورباک، پدر بزرگ مادری او نیز پرفسور و پزشک معروفی بود. پدرش، لادو هارتمن استاد تاریخ و مؤسس کتابخانه عمومی بود؛ و در نهایت مادرش، گرتا کورباک پیانیست و مجسمه‌ساز ماهری بود.
تا سیزده سالگی تحت نظر معلم خصوصی تحصیل کرد. بعد از آن وارد مدرسه شد و تا اتمام دوران دبیرستان در مدرسه عمومی ماند. هارتمن در دانشگاه وین مدرک پزشکی گرفت و سپس روانپزشک شد. در طول تحصیل در پزشکی، دو مقاله راجع به متابولیسم نوعی درخت نوشت. هارتمن چندین مقاله نیز در حوزه روانپزشکی منتشر کرد.
هاینتس هارتمن و علاقه‌مندی وی به فروید و روانکاوی
با شروع به مطالعه آثار زیگموند فروید، به ایده‌های او علاقه‌مند شد. هارتمن بعد از فارغ‌التحصیلی و قبل از این که آموزش روانکاوی ببیند، هنوز در دانشکده روانپزشکی وین و کلینیک عصب‌شناختی کار می‌کرد. در سال ۱۹۲۴، او با بتلهایم، مقاله‌ای منتشر کرد که اعتبار نظریه نماد‌سازی فروید را به چالش بکشد؛ در واقع همین مقاله بود که هاینتس هارتمن را در روانکاوی به شهرت رساند.
در ۱۹۲۵ قرار شد هارتمن با کارل آبراهام دوره روانکاوی را بگذراند، اما با مرگ ناگهانی آبراهام او مجبور شد این دوره را تحت نظارت ساندور رادو ببیند. در حین این که در حال گذراندن این دوره بود، اولین اثر خود با عنوان “پایه‌های روانکاوی” را در ۱۹۲۷ منتشر کرد.
زمانی که ادولف مایر از هارتمن خواست که به عنوان استاد تمام وقت در مؤسسه جان هاپکینز بماند، فروید نیز پیشنهاد داد که نزد او، به طور رایگان دوره آموزشی روانکاوی ببیند. بعد از این دوره، هارتمن عضوی کلیدی در جامعه روانکاوان وین شد. یکی دیگر از اعضای این جامعه آنا فروید بود.
ازدواج و زندگی مشترک هارتمن
در سال ۱۹۲۸ هاینتس هارتمن با دورا کارپلاس ازدواج کرد. دورا پزشک متخصص اطفال بود که بعدا روانکاو کودک و بزرگسالان شد. حاصل این ازدواج دو پسر بود، ارنست و لارنس هارتمن. یکی از آنها روانکاو و محقق خواب و رؤیا و دیگری روانپزشک کودک و بزرگسالان ورئیس انجمن روانپزشکان آمریکا شد.
هاینتس هارتمن و مهاجرت به نیویورک
در ۱۹۳۹ او مقاله‌ای راجع به روانشناسی ایگو در جامعه وین به چاپ رساند که بعدا با بسط و گسترش، آن را تبدیل به کتابی با عنوان “روانشناسی ایگو و مشکلات انطباقی” در ۱۹۳۹ کرد. چاپ این اثر همزمان بود با چاپ کتاب “ایگو و مکانیسم‌های دفاعی” آنا فروید؛ این همزمانی تأثیر زیادی بر گسترش حوزه روانشناسی ایگو گذاشت. در سال ۱۹۳۸، به دلیل حضور نازی‌ها در اتریش، هاینتس هارمتن به همراه خوانواده‌اش مجبور به ترک وین شدند. آنها ابتدا به پاریس و سپس به سوئیس رفتند و در آخر سال ۱۹۴۱ به نیویورک رسیدند.
ادامه فعالیت در نیویورک
در نیویورک، هارتمن به سرعت پیشرفت کرد و به عنوان رئیس جامعه روانکاوی نیویورک انتخاب شد. او سال‌ها به عنوان مدرس روانکاوی و اولین مدیر کلینیک مؤسسه کار کرد. در سال ۱۹۴۵، هارتمن با همکاری ارنست کریس که از دوستان نزدیکش بود و آنا فروید، سالنامه‌ای با عنوان “مطالعه روانکاوی کودک” راه انداختند. این سالنامه به مدت چندین دهه، یکی از مهم‌ترین انتشارات حوزه روانکاوی بود. در دهه ۱۹۵۰ او به عنوان رئیس “مؤسسه روانشناسی بین‌المللی” انتخاب شد.
هارتمن را به دلیل تحقیق و انتشار کتاب‌هایی راجع به روانشناسی ایگو می‌شناسند. نظریه هارتمن نیز بر اساس ایگو و سازش فرد با محیط، بوجود آمد. او روی بسط و گسترش تئوری سائق و تعارض کار کرد. او همچنین در توضیح مفاهیمی مانند، خنثی کردن پرخاشگری، کارکرد ایگو و تطابق موفق بود. فعالیت‌های هارتمن در این حوزه کمک شایانی به مهیا کردن شرایط برای ایجاد حوزه‌های روانکاوی بعدی، فراهم کرد. از میان این حوزه‌ها می‌توان به نظریه روابط موضوعی، روانشناسی خود و تلاش روانکاوی در یکپارچه‌سازی حوزه زیستی-روانی-اجتماعی اشاره کرد.
آثار هاینتس هارتمن
- Authority and Organization In German Management
- Ego Psychology and The Problem Of Adaptation
- Essays On Ego Psychology
- Psychoanalysis and Moral Values