همان طور که در نوشته مربوط به آزمون شخصیت نئو توضیح داده شد روان آزردگی یک ویژگی شخصیتی و یکی از مقیاس های آزمون شخصیت نئو می باشد (یکی از ۵ عامل شخصیت در مدل ۵ عاملی). این ویژگی به نام های دیگری مثل روانرنجوری، عصبیت، نوروتیسیسم، روان نژندی و نوروزگرایی نیز مشهور است. همان طور که از اسم آن پیداست این ویژگی به پریشان کننده، تهدیدکننده و ناامن برداشت کردن دنیا توسط فرد اشاره دارد و این احساسات منفی و بی ثبات است که فرد را از نظر روانشناختی، آزرده می کند. مفهوم مقابل روان آزردگی در نئو ، ثبات هیجانی است که به باثبات بودن و متعادل بودن احساسات در فرد اشاره دارد. اما فرض آزمون نئو بر این است که افراد معمولا بین این دو حد افراطی قرار دارند. یعنی نه کاملا روان آزرده هستند و نه کاملا دارای ثبات هیجانی.
در این نوشته به توصیف جامع روان آزردگی، علل ایجاد آن و شش خرده مقیاس آن پرداخته شده است.
ویژگی های افراد روان آزرده و دارای ثبات هیجانی
نمره فرد در مقیاس روان آزردگی در نئو می تواند نشان دهنده ی سه وضعیت باشد. وضعیت اول نشان دهنده این است که فرد هردو ویژگی روان آزردگی و ثبات هیجانی را تقریبا به صورت مساوی دارد. وضعیت دوم با نمرات بالا در این مقیاس، مشخص می شود که نشان دهنده روان آزردگی بیشتر در اوست. وضعیت سوم با نمرات پایین در این مقیاس، مشخص می شود که نشان دهنده ثبات هیجانی بیشتر در فرد است. نمرات بالا و پایین این مقیاس ویژگی هایی به شرح زیر دارند.
نمرات بالا در مقیاس روان آزردگی در نئو (روان آزردگی بیشتر از ثبات هیجانی)
این دسته افرادی هستند که با هیجان منفی زیاد به رویدادها واکنش نشان می دهند. درحالی که ممکن است آن رویداد روی سایر افراد، آن قدر تاثیرگذار نباشد. واکنش آن ها اغلب به این صورت است که در پاسخ به رویدادهای عادی ممکن است احساس تهدید، افسردگی، اضطراب، استرس، خشم، گناه و … کنند. آن ها نسبت به خودشان و زندگیشان، احساس نارضایتی دارند. این وضعیت ممکن است به دلیل توجه منفی به رویدادها برای خود فرد و اطرافیانش، آزاردهنده باشد. بعد از رویدادهای آسیب زا، فرد تلاش می کند که بر احساسات منفی خود، غلبه کند اما معمولا حتی فکر کردن به راه هایی که برای حل آن مساله وجود دارد برایشان سخت است. توان حل مساله ضعیف آن ها به دلیل این است که وقتی احساس خطر می کنند به جای رویارویی با موقعیت از آن کناره گیری می کنند و یا به جای حل مساله از راه حل های ناکارآمدی مثل نشخوار فکری و خیال پردازی استفاده می کنند.
داشتن این ویژگی های نامطلوب، یک روی سکه است. روی دیگر سکه وجود ویژگی های مثبت در این افراد است. مثلا گوش به زنگ بودن آن ها برای پیدا کردن خطر، مانع بروز رفتارهای خطرناک در آن ها می شود و امنیت آن ها را تامین می نماید. همچنین آن ها پیامدهای رفتارهایی که می خواهند انجام دهند را بیشتر در نظر می گیرند و به همین دلیل احتمال درگیر شدن در فعالیت های بزهکارانه و مجرمانه در آن ها کاهش می یابد. به علاوه این که آن ها به دلیل توجه به تهدید، به وضعیت جسمی خود بیشتر توجه می کنند و گزارش شده که همین موضوع باعث سلامت جسمی بهتری در این افراد می شود.
نمرات پایین در مقیاس روان آزردگی در نئو (ثبات هیجانی بیشتر از روان آزردگی)
این دسته، ویژگی های مقابل روان آزردگی را دارند. این افراد در پاسخ به موقعیت ها، کمتر با هیجان منفی پاسخ می دهند. معمولا از نظر هیجانی، باثبات هستند و از زندگیشان رضایت دارند. آن ها مشکلات جسمی، روانشناختی و استرس کمتری را گزارش می کنند. معمولا آرام هستند و احساسات منفی مثل غم، افسردگی، استرس و نگرانی در آن ها به ندرت دیده می شود. البته این به معنای آن نیست که آن ها مانند برونگراها احساسات مثبت زیادی را تجربه می کنند.
روی دیگر سکه این است که آن ها در برابر تخلف از هنجارهای اجتماعی، برانگیختگی و ناراحتی روانشناختی کمی را احساس می کنند. همین مساله باعث می شود افراد این دسته با احتمال بیشتری درگیر رفتارهای بزهکارانه و مجرمانه شوند. همچنین به دلیل اضطراب پایین در این افراد، ممکن است پیامد اعمالشان را در نظر نگیرند و درگیر کارهای خطرناک شوند.
علل روان آزردگی در افراد
پژوهش ها نشان داده اند که هم ژنتیک و هم عوامل زیستی و محیطی در شکل دهی پنج ویژگی شخصیتی ما از جمله روان آزردگی دخیل اند.
علل ژنتیکی روان آزردگی
در مطالعه ای که برروی دوقلوهای یک تخمکی (که ژن های یکسانی دارند) و دوقلوهای دوتخمکی ( که ژن های آن ها کاملا مشابه نیست و مثل خواهر و برادر معمولی است) انجام شد مشخص شد که میزان ارثی بودن ویژگی روان آزردگی در نئو ، ۴۱% است. یعنی ۴۱% احتمال دارد که ویژگی روان آزردگی والدین به فرزندان خود، منتقل شود. میزان ارثی بودن روان آزردگی در سایر پژوهش ها، بین ۴۰ تا ۶۰% گزارش شد.
علل زیستی
دلیل زیستی که برای روان آزرگی مطرح شده این است که فعالیت بیش از حد سیستم لیمبیک مغز (که مسئول هیجانات و احساسات است) با ناتوانی فرد در کنترل احساسات منفی و درنتیجه روان آزردگی او ارتباط دارد.
علل محیطی روان آزردگی
بخش دیگری از تفاوت های افراد از نظر روان آزردگی به تفاوت های محیطی برمی گردد. مثلا ناملایمات و بدرفتاری با فرد در دوران کودکی و محافظت بیش از حد والدین می تواند با وجود اضطراب در افراد، مرتبط باشد. همچنین مشاهده رفتارهای والدین که نشانگر احساسات منفی مثل اضطراب و ترس و افسردگی است می تواند باعث الگوبرداری فرد از والدین شود و احتمال شکل گیری روان آزردگی در فرد را افزایش دهد.
شش خرده مقیاس روان آزردگی در نئو
شش خرده مقیاس برای روان آزردگی وجود دارد که مجموع آن ها مفهوم روان آزردگی را تشکیل می دهند. در تفسیر حاصل از این تست، تفسیر نمرات هریک از خرده مقیاس ها به صورت مجزا و مستقل از هم ارائه می شود تا تصویر جامعی نسبت به ویژگی روان آزردگی در فرد، به دست آید. فهرست این شش خرده مقیاس در زیر آورده شده است.
اضطراب (N1)
افراد با نمرات بالا در این خرده مقیاس، ترس و اضطراب زیادی دارند. افراد با نمرات پایین، راحت و آرام هستند.
خشم (N2)
افراد با نمره بالا به راحتی دچار احساس خشم ، درماندگی و ناکامی می شوند اما افراد با نمرات پایین در این مقیاس، به آسانی دچار احساس خشم نمی شوند.
افسردگی (N3)
افراد با نمرات بالا، ویژگی های افسردگی مثل احساس غم، ناامیدی، گناه و تنهایی دارند. درحالی که درنمرات پایین، این احساسات به ندرت تجربه می شود.
خودآگاهی (N4)
نمرات بالا در این خرده مقیاس، نشان از احساس خجالت، شرم و اضطراب اجتماعی است. درحالی که افراد با نمرات پایین، درجمع احساس برآشفتگی و اضطراب ندارند.
تکانشگری (N5)
نمرات بالای این خرده مقیاس نشان از ناتوانی فرد برای کنترل هوس هایش مثل غذا، سیگار و … است. درحالی که نمرات پایین، توانایی فرد برای کنترل این هوس ها را نشان می دهد.
آسیب پذیری به استرس (N6)
افراد با نمرات بالا در موقعیت های استرس زا، به شدت آشفته می شوند اما افراد با نمرات پایین، می توانند به خوبی با موقعیت های استرس زا، کنار بیایند.
جمع بندی روان آزردگی در نئو
در این نوشته درمورد روان آزردگی که یکی از مقیاس های آزمون نئو می باشد بحث شد. این مقیاس به احساسات منفی مثل اضطراب، افسردگی، خشم و … اشاره دارد. مفهوم مقابل آن نیز، ثبات هیجانی است. همان طور که درمورد آن بحث شد هم عوامل ارثی و زیستی و هم عوامل محیطی در شکل گیری روان آزردگی ، نقش دارند. همچنین این ویژگی بزرگ به ۶ خرده مقیاس کوچکتر تقسیم شده که هرکدام از آن ها نیز توصیف و تفسیر خاص خود را دارند که در نتیجه تست به آزمودنی ارائه می شوند. در نهایت در نتیجه تست نئو در وبسایت پرسونالوژی، تصویر جامعی از ۵ ویژگی بزرگ شخصیت و خرده مقیاس های آن از جمله روان آزردگی و خرده مقیاس های آن ارائه می گردد.
منابعی برای مطالعه مقیاس روان آزردگی در نئو
- neuroticism and its facets
- cost and benefits of neuroticism
- neuroticism in big five personality traits
- کتاب روانشناسی شخصیت تالیف دکتر حسن حق شناس