تست نئو یک آزمون روانشناختی برای ارزیابی شخصیت است. این آزمون بر اساس روش تحلیل عاملی به وجود آمد. تاریخچه نئو به این فرض زیربنایی برمی گردد که شخصیت را می توان به تعدادی عامل بزرگ تقسیم کرد که هر عامل آن به چند بخش یا خرده مقیاس تقسیم می شود و مجموع عوامل و خرده مقیاس های آن می توانند کل شخصیت را تبیین نمایند.
قبل از تست نئو نیز مدل های دیگری برای توصیف شخصیت وجود داشت اما به دلیل ضعف های موجود در آن ها، سازندگان آزمون نئو به فکر ایجاد یک آزمون جدید بر اساس مدل ۵ عاملی برای جبران ضعف های موجود در آزمون های قبلی افتادند.
۳ جریان قبل از تست نئو و ضعف های آن
- لیست جامعی از ویژگی های شخصیت توسط آلپورت که ۴۰۰۰ ویژگی شخصیتی را مطرح کرده بود. ضعف این روش، تعداد زیاد ویژگی ها بود که توصیف شخصیت را طولانی و طاقت فرسا می کرد.
- مدل ۱۶ عاملی کتل برای شخصیت که ضعف آن در پیچیده بودن توصیف شخصیت بود.
- مدل ۳ عاملی آیزنک یا مدل PEN (Extraversion & Neuroticism Psychoticism, ) که شامل سه عامل روانپریشی خویی، برون گرایی و روان آزردگی بود. ضعف این مدل این بود که عوامل محدودی را برای توصیف شخصیت دربر می گرفت.
پس از این ۳ جریان، با طراحی تست نئو با ۵ عامل بزرگ شخصیتی، توجه بسیاری از روانشناسان به این آزمون جلب شد. چرا که تعداد عوامل آن، معقول است و اکثر مردم می توانند آن را درک کنند. درواقع آزمون نئو، در عین سادگی، توصیف جامع و کاملی را از شخصیت، ارائه می دهد.
تاریخچه تغییرات تست نئو
تست نئو اولیه
این آزمون شامل ۳ مقیاس روان آزردگی (N) ، برون گرایی (E) و گشودگی به تجربه (O) می شد. به همین دلیل نیز به تست NEO معروف شد. در این نسخه، مقیاس های توافق پذیری (A) و وجدان گرایی (C) به صورت کلی و مختصر، ارزیابی می شدند اما جزء مقیاس های اصلی نبودند.
نسخه تجدیدنظرشده نئو
NEO PI R بعد از تست نئو اولیه و برای تکمیل آن به وجود آمد. این نسخه شامل ۲۴۰ سوال می شود. در این نسخه، ۱۰ عبارت مربوط به مقیاس های روان آزردگی، برون گرایی و گشودگی به تجربه نسبت به نسخه اولیه تغییر کردند تا دقیق تر شوند. همچنین سوالات مربوط به مقیاس های موافقت و وجدان گرایی تکمیل شدند و به ۳ مقیاس دیگر، اضافه شدند. در نهایت مجموع این ۵ عامل یا مقیاس، فرم تجدیدنظرشده تست نئو یا NEO PI R را تشکیل دادند.
فرم کوتاه نئو
NEO-FFI فرم کوتاه شده تست نئو است که برای صرفه جویی در زمان، ایجاد شد. این فرم شامل ۶۰ سوال می شود که به هریک از ۵ عامل یا مقیاس آن، ۱۲ سوال اختصاص داده شده است. اما روایی و پایایی آن به اندازه فرم بلند آن نیست. بنابراین فرم بلند آن قابل اعتمادتر و معتبرتر است و به دلیل تعداد بیشتر سوالات، توصیف جامع تر و کامل تری از شخصیت فرد را ارائه می دهد.
ریشه ۵عامل شخصیتی
از بین ۵ مقیاس آزمون نئو، مقیاس های روان آزردگی و برون گرایی برگرفته از مدل کتل و آیزنک بود. مقیاس های موافقت و وجدان گرایی از طریق تحلیل واژگان به وجود آمدند. یعنی از طریق فرهنگ لغات و پرسیدن از مردم برای بیان هرتعداد ویژگی شخصیتی که به نظرشان می رسد و جمع کردن آن ها در یک عامل بزرگتر. مقیاس گشودگی به تجربه هم به وسیله خود مک کری و کاستا به عنوان مفهوم و مقیاسی جدید، مطرح گردید.
جمع بندی تاریخچه نئو
آزمون شخصیت نئو که به دلیل ضعف مدل های قبلی به وجود آمد در طول تاریخ دچار تغییراتی شده و نسخه های مختلفی از آن به وجود آمده است. نسخه ای که در وبسایت پرسونالوژی موجود است کامل ترین شکل ممکن از این آزمون است و تفسیر جامعی را از شخصیت فرد ارائه می دهد.
برای مطالعه توضیحات کامل درمورد مقیاس ها، خرده مقیاس ها، روش اجرا، تفسیر و … این آزمون، متن آزمون نئو را مطالعه نمایید.
منابعی برای مطالعه بیشتر
- کتاب روانشناسی شخصیت تالیف دکتر حسن حق شناس
- شکل گیری مدل ۵ عاملی آزمون نئو